Historia ŻPH
Serownia na parceli Rossgarten 17, czyli przy obecnej ulicy Kopernika 17, istniała od 1890 roku. Wcześniej, w tym miejscu znajdowały się stajnie pierwszej nowodworskiej poczty. Pierwszym dzierżawcą był Leonhard Krieg, od 1874 roku posiadający już mleczarnię w Myszewie (Groß Mausdorf). Rodzina Krieg przyjechała do Prus ze Szwajcarii w poszukiwaniu miejsca do lepszego życia. Od początku produkowano w ówczesnym Tiegenhof (dzisiejszym Nowym Dworze Gdańskim) sery typu szwajcarskiego (ementaler) i tylżyckiego. W 1892 roku w odkupionych budynkach powstała wzorcowa mleczarnia i serownia z nowoczesnym na owe czasy, pierwszym w tej części Europy, systemem chłodniczym.
W 1902 roku, po wielkim pożarze, przedsięwzięcie znacznie rozbudowano. Z tego roku pochodzi główny budynek, o czym świadczy data na elewacji frontowej. Na jego szczycie znajduje się metalowa chorągiewka z inicjałami właściciela – LK. W tym czasie firma posiadała lub dzierżawiła mleczarnie w Marzęcinie (Jungfer), Orlińcu (Neulanghorst), Kmiecinie (Fürstenau) i Szkarpawie (Scharpau). W latach 1912–1914 wszystkie przedsiębiorstwa Kriega przerabiały łącznie w sezonie letnim blisko 50000 litrów mleka dziennie. W tuczarniach, m.in. w Orłowie (Orlofferfelde) i Kmiecinie (Fürstenau), hodowano 6000 świń. Zatrudniano 60 osób.
W okresie Wolnego Miasta Gdańska produkcja ze względu na zmianę rynków zbytu i granic celnych uległa zmianie. W 1924 roku zaczęto produkować sery topione, co stanowiło wówczas nowość na rynku. W 1929 roku w skład firmy weszła mleczarnia w Kępinach Małych (Zeyersvorderkampen), a w 1931 w Żelichowie-Cyganku (Tiegenhagen). Pod koniec lat 30. dwudziestego wieku przedsiębiorstwo przerabiało latem do 17000 litrów mleka dziennie. Hodowano 1500 sztuk trzody chlewnej. Łączne zatrudnienie wynosiło 40 osób.
W Wolnym Mieście Gdańsku znaczna większość mleczarni należała do Szwajcarów. W czasie II wojny światowej ich przedsiębiorstwa zostały upaństwowione. Po jej zakończeniu za znacjonalizowane i pozostawione mienie rodzina Krieg otrzymała odszkodowanie. Zabudowania mleczarni tuż po wojnie stanowiły magazyn łupów armii radzieckiej. Później, do lat 80. XX wieku, była tu baza Spółdzielni Transportu Wiejskiego i magazyny Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska.
23 lutego 1993 roku grupa inicjatywna skupiona w Klubie Nowodworskim, przy aprobacie i wsparciu ówczesnych władz samorządowych, postanowiła o założeniu Muzeum Żuławskiego. Jego uroczystego otwarcia dokonano 11 czerwca 1994 roku.
W 2009 roku gmina Nowy Dwór Gdański rozpoczęła kompleksową przebudowę obiektu w części wpisanej do rejestru zabytków powołując do życia z dniem 1 maja 2011 roku Żuławski Park Historyczny. (część historyczną opracował Grzegorz Gola)
Dofinansowanie ze środków Uni Europejskiej
Projekt pn.: „Żuławski Park Historyczny – adaptacja zabytkowej mleczarni w Nowym Dworze Gdańskim” jest jednym z pierwszych projektów dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Projekt uzyskał dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego w ramach Osi Priorytetowej 6. Turystyka i dziedzictwo kulturowe, Działanie 6.3. Regionalne dziedzictwo kulturowe o potencjale turystycznym. Nr umowy o dofinansowanie: UDA-RPPM.06.03.00-00-002/08-01 z dnia 30 lipca 2009 r.
Koszt całkowity projektu wynosi 7 266 262, 01 zł; koszty kwalifikowalne równe są 6 596 262 zł; wartość dofinansowania stanowi wartość 4 678 409, 86 zł, tj. 70, 93 % kosztów kwalifikowalnych.
Czas trwania inwestycji: 2010-2011
Głównym problemem dla prawidłowego funkcjonowania zabytku był jego zły stan techniczny: zawalający się dach, zniszczona stolarka okienna i drzwiowa, niszczejąca elewacja. Cenne zbiory w takich warunkach niszczeją. Kolejnym problemem był brak miejsca na prezentowanie eksponatów, których przybywało z roku na rok.
Celem inwestycji była adaptacja poprzemysłowego obiektu na funkcję Żuławskiego Parku Historycznego przy jednoczesnym zachowaniu walorów historycznych obiektu i dostosowanie jego historycznego wnętrza do eksponowania obiektów zabytkowych w jego wnętrzu. Realizacja projektu pozwoliła zachować i zabezpieczyć jeden z cenniejszych obiektów Żuław o regionalnym znaczeniu historycznym i kulturowym.
Celem Żuławskiego Parku Historycznego będzie rozpoznanie i promocja najcenniejszych zabytków regionu, organizacja konferencji naukowych i nie tylko, opracowywanie publikacji dotyczących dziedzictwa kulturowego Żuław, popularyzacja dobrych praktyk projektowych przy zabytkach, wspieranie, tworzenie oraz promocja produktów markowych i turystycznych województwa.
Realizacja inwestycji przyczyni się do wypromowania atrakcji regionu. Żuławy zyskają miano regionu wysoce atrakcyjnego dla turystów nie tylko ze względu na nadmorskie położenie. W wyniku realizacji projektu nastąpi rozszerzenie i uatrakcyjnienie oferty kulturalnej regionu.
Żuławski Park Historyczny będzie produktem turystycznym Żuław promującym tę część województwa pomorskiego, jako regionu o wspólnej tożsamości kulturowej i wysokim potencjale turystycznym. Dzięki zachowaniu i efektywnemu wykorzystaniu dziedzictwa kulturowego nastąpi znaczny rozwój sektora turystyki w regionie. Park stanie się centrum kultury i tradycji regionu; będzie jedynym takim obiektem kulturowym integrujący społeczność z powiatów: nowodworskiego, malborskiego oraz gdańskiego.
Dzięki powołaniu do życia Żuławskiego Parku Historycznego całe Żuławy zyskają nietuzinkowy obiekt, integrujący społeczność lokalną i przyciągający turystów.
ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ Z CZASU BUDOWY
Partnerem projektu jest Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego – Klub Nowodworski. Partner nie uczestniczył finansowo w realizacji przedsięwzięcia, jednak swoim potencjałem kadrowym i doświadczeniem wspierał budowę Parku. Partnerstwo w analizowanym projekcie polegało na wzmożonej promocji inwestycji, propagowaniu jej we wszystkich materiałach wydawanych przez organizację. Klub Nowodworski po zakończeniu projektu, jest Zarządcą obiektu.
Zabytek potrzebował szeregu dokumentacji, zostały więc wykonane:
- Inwentaryzacja architektoniczno-budowlana Muzeum Żuławskiego wraz z lewą częścią kompleksu zabudowań. Wykonał ją: Inżynieria budowlana, mgr inż. Piotr Jutrowski; grudzień 2007,
- Projekt koncepcyjny przebudowy zespołu obiektów Muzeum Żuławskiego. Wykonał: Inżynieria budowlana; mgr inż. Piotr Jutrowski; marzec 2008.
Opracowanie zawiera opis stanu istniejącego budynku, opis funkcjonalny oraz stan techniczny poszczególnych obiektów. W dalszej części opisana została koncepcja przebudowy, plan zagospodarowania terenu oraz zestawienie powierzchni poszczególnych kondygnacji według projektu koncepcyjnego. Opracowanie kończą wytyczne techniczne wykonania prac budowlanych ujętych w projekcie koncepcyjnym przebudowy.
W regularnych spotkaniach przedstawicieli gminy z projektantem, w trakcie opracowywania koncepcji, uczestniczyli również przedstawiciele Klubu Nowodworskiego. - Studium wykonalności projektu pn.: „Żuławski Park Historyczny – adaptacja zabytkowej mleczarni w Nowym Dworze Gdańskim”. Wykonał: OPTIMA Robert Baca; kwiecień 2008. Studium było obligatoryjnym załącznikiem dokumentacji aplikacyjnej.
- Projekt budowlany. Wykonał: BeMM Architekci Sp. z.o.o.; maj 2009. Firma wybrana na drodze przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie konkursu i złożenie projektu
12 czerwca 2008r. Zarząd Województwa Pomorskiego ogłosił nabór wniosków o dofinansowanie projektów z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego dla działania 6.3. Regionalne dziedzictwo kulturowe o potencjale turystycznym RPO WP 2007 - 2013.
Wniosek został złożony 04 lipca 2008 r. Cały proces do wyboru projektu do dofinansowania trwał do 04 września 2008 r.
Umowa o dofinansowanie projektu z Urzędem Marszałkowskim Województwa Pomorskiego nr UDA-RPPM.06.03.00-00-002/08-00 podpisana została 30 lipca 2009r.
Aneks do umowy o dofinansowanie projektu nr UDA-RPPM.06.03.00-00-002/08-01 podpisany został w dniu 18 sierpnia 2010r.
Trzy przetargi
Następnie, po uzyskaniu pozwolenie na przebudowę zabytku, został ogłoszony przetarg pn.: Przebudowa i zmiana sposobu użytkowania zabytkowej mleczarni w Nowym Dworze Gdańskim na Żuławski Park Historyczny. Data ogłoszenia: 21 września 2009r. Najkorzystniejsza oferta: Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „EBUD” - Przemysłówka Sp. z o.o., ul. Biskupińska 11, 85-375 Bydgoszcz . Umowa z wykonawcą na roboty budowlane zawarta była w dniu 14 stycznia 2010r.
Na podstawie kolejnego postępowania wyłoniono inspektora nadzoru. Data ogłoszenia: 12 października 2009r. Najkorzystniejsza oferta: Przedsiębiorstwo Obsługi Inwestycyjnej Sp. z o.o., ul. Gajowa 99, 85-717 Bydgoszcz. Umowa na pełnienie nadzoru inwestorskiego zawarta była w dniu 14 stycznia 2010r.
Ostatnim był przetarg na wyposażenie Żuławskiego Parku Historycznego. Postępowanie nosiło nazwę: Wyposażenie Części I (muzealno-ekspozycyjnej) oraz Części III (seminaryjno-wykładowej) Żuławskiego Parku Historycznego w sprzęt multimedialny i system obsługi zwiedzania wraz z oprogramowaniem i niezbędnym osprzętem oraz meble. Data ogłoszenia: 2 czerwca 2010r. Najkorzystniejsza oferta: Eurotrend Radosław Pałubicki, ul. Rdestowa 140, 81-577 Gdynia 2. Aplauz Sp. z o.o., ul. Graniczna 19, 05-092 Łomianki. Umowa z wykonawca podpisana była w dniu 30 czerwca 2010r.
Zamówienie obejmuje:
- projektor multimedialny, wizualizer oraz ekran elektryczny;
- system centralnego sterowania (m.in. jednostka centralna, bezprzewodowy panel dotykowy, przekaźniki sterujące);
- system nagłośnieniowy (m.in. wzmacniacz mocy, zestawy głośnikowe, mikser, mikrofony);
- katedra, mównica, szafka sprzętowa – meblowa, krzesła konferencyjne;
- kotary zaciemniające;
- notebook z osprzętem dodatkowy;
- monitory, stojaki mobilne, odtwarzacze DVD, osprzęt dodatkowy;
- system obsługi zwiedzania (m.in. nadajnik, odbiorniki, słuchawki, anteny, identyfikatory, ładowarki, oprogramowanie, mikrofon, palmtop, komputer stacjonarny).
Roboty budowlane w skrócie
Przebudowa Żuławskiego Parku Historycznego rozpoczęła się od prac rozbiórkowych, w skład których wchodziło wyburzenie ścian działowych, częściowa rozbiórka ścian zewnętrznych, rozbiórka posadzek i stropów więźby dachowej. Całość tych prac trwała trzy miesiące. Następnie wykonane zostały instalacje kanalizacji sanitarnej, wodociągowa, wentylacyjna, elektryczna, teletechniczna oraz ogrzewania podłogowego elektrycznego. W dalszej kolejności wyremontowano dach oraz wykonano obróbkę blacharską. W ramach projektu odtworzone zostały otwory okienne i drzwiowe pod kątem historycznym, a następnie dokonano wymieniony stolarki okiennej i drzwiowej zarówno zewnętrznej jak i wewnętrznej. Budynek został także dostosowany do użytku dla osób niepełnosprawnych. W tym celu dostosowano sanitariaty oraz wykonano platformy przychodowe dla osób niepełnosprawnych.
Cały budynek został podświetlony od spodu, aby jeszcze lepiej podkreślać jego walory i przyciągać wzrok turystów zwiedzających nasze miasto. Dokoła odrestaurowanego budynku wykonano nowe drogi, chodniki i parking.
Na koniec odtworzono bramę wjazdową wraz ze słupkami i cokołem oraz wykonano konserwację iglicy jako elementów historycznych.
W ramach projektu budynek podzielony został na trzy części:
- sale muzealno-ekspozycyjne rozmieszczone na 3 poziomach,
- sala seminaryjna z aneksem cateringowym,
- pomieszczenia warsztatowe na 2 poziomach.
Prace na obiekcie trwały od marca do grudnia 2010r. W styczniu 2011 r. miał miejsce odbiór inwestycji.
